Loron Ida Antes Nicolao Lobato Mate - One Day Before Nicolau's Death

Written by Gil Silva

Friday, 08 January 2010

In depth Reporting, iha loron 30 Dezembru 1978 iha oras tuku lima dader (05.00) Komandante Tim Nangala 28, Kapitaun Inf. Prabowo Subianto fo relatorio ba Danyon 744, Major Yunus Yosfiah konaba movimentu forca Fretilin ne’ebe atu halo konsentrasaun iha foho Mindeli, Maubisse ne’ebe lidera husi Nicolao Lobato. Iha loron ne’e kedas, Komandante Seitor klaran, Koronel Sahala Raja Guguk fo kedas orden ba elementus forca indonezia atu halo embuskada besik liu tan ba tarjeitu Nicolao ho nia elementus. Tuir Dokumentus militar nian ida ne’ebe CJITL asesu husi arkivu militar indonezia nian katak Major Yunus Yosfiah rasik ho nia forca yonif 744 halo tiha ona embuskada ba fatin ne’e semana rua antes hodi duni tuir forca Fretilin iha Maubisse. Forca ne’ebe halo operasaun iha foho ne’e maka Yonif 744, Yonif 700, Yonif 401 Raiders no tim Nanggala-28. Iha dader madrugada loron 31 Dezembru 1978, forca TNI halo embuskada hanesan tuir mai ne’e ; Tim Nanggala-28 iha parte Norte, Yonif 700 no Yonif 401 iha parte leste no Yonif 744 mak hanesan forca ne’ebe ba ataka Nicolao husi klaran. Iha loron ne’e, Pelotaun I,Kompi B Yonif 744 lidera husi Sersaun Johanes Modobe ne’ebe ikus mai nia rasik mak tiru mate Nicolao Lobato duni. Nicolao Lobato mate iha oras tuku 11.45, Domingo dader, 31 Dezembru 1978, ho rai udan no abu - abu taka. Tuir sasin husi Francisco Xavier do Amaral ba CJITL iha loron 7 Janeiru ne’e katak, bainhira Nicolao Lobato nia isin mate lori tun mai Dili ho Helikoptru, Dading Kalbuadi ba tula Francisco Xavier husi Sela atu ba hare Nicolau nia isin mate hodi fo serteza ida ba forca TNI sira katak Nicolao Lobato mak mate duni. “Aviaun lori mai hatun iha Dili iha tempo ne’e, hau ho liurai Jose Gonsalvez, Governador Timor-Timur ba hare no sai sasin ba Nicolao Lobato nia mate isin, ami hare mos Nicolao Lobato duni, nia ropa la troka, hasarahun nafatin, fu’uk mos la tesi. Ami vizita nia isin mate durante oras ida nia laran, ami fila fali depois ne e ami fo deit informasaun ba Dading Kalbuadi dehan Nicolao mak mate duni” Xavier fo sasin. Nicolao Lobato tuir planu, nia hakarak halo enkontro bo’ot ida hamutuk ho komandante Fretilin sira hotu iha kosta sul iha Maubisse nian atu aranja taktika ba tinan 1979, maibe planu ne’e deskobre husi inimigu ne’ebe rezulta nia hetan tiru. “Nicolao Lobato iha tempu ne’eba atu halo reniaun bo’ot ida atu halo iha kosta sul tamba ne’e mak sira mai hosi fatin hotu-hotu atu ba kosta sul para halo reniaun no inimigu ida tenta deskobre buat ida ne’e no forsa TNI halo serku ba fatin ida ne’e no sira barak mak mate no lider FRETILIN nian iha tempu ne’eba barak mak mate iha kosta sul” haktuir Mari’i Alkatiri, Sekretariu Jeral Fretilin nian fo sasin ba CJITL iha loron 7 Janeiru, tuku ha’at loraik (16.00) iha nia rezidensia Farol, Dili. Kay rala Xanana Gusmao, Primeiru Ministru iha nia relfesaun iha selebrasaun ba dala 31, Nicolao nia mate iha tasi ibun Farol hafoin kari aifunan ba tasi hateten, Hau apriende buat barak husi Nicolau Lobato, hau apriende buat barak mos husi Fretilin". Oras ne’e dadaun, ruin husi Nicolao Lobato seidauk serteza tamba seidauk iha sasin ida mak hateten sai konaba nia hakoi iha ne’ebe. (Red Spider I/CJITL) SOurce: http://cjitl.org/index.php?option=com_content&task=view&id=858&Itemid=1