Written by Gil Silva | |
Friday, 01 January 2010 | |
In-depth Reporting, Hafoin iha loron 30 Augusto 2009, Prezidente Republika Timor Leste, Jose Ramos Horta liu husi diskursu lingua tolu (Tetum, Inglesh, Portugues) iha Palacio Prezidente Aitarak Laran ne’ebe husu ba Indonezia atu entrega hikas mate ruin Nicolao dos Reis Lobato, Eis Primeiru Komandante FALINTIL ne’ebe oho husi soldadu militar Indonezia iha Foho Maudelu, Maubisse, Iha Domingu dader loron 31 Fulan Dezembru 1978 oras tuku 11.45. Hetan dadauk atensaun husi Susilo Bambang Yudhoyono, Prezidente Indonezia nian. Tuir Ministru Negocio Estranjeiru Timor Leste, Zacarias Albano da Costa iha loron 28 Dezembru 2009 iha Palacio Governu, Dili katak Susilo Bambang fo ona ordem atu revista informasaun husi komandante militar sira ne’ebe halo mandatu iha Tinan 1978 durante rezime Soeharto. Nicolao Lobato, nu’udar matenek Timor oan nian ida husi Bazartete, Distritu Liquica ne’ebe foin halo tinan 23 deit nomeia kedan ba kargu Primeiru Ministru Dahuluk Timor Leste nian husi Comite Central Fretilin (CCF) iha Novembru 1975 no ikus mai Mate ho Tinan 26 iha mota ida iha foho Maudelu, Maubisse nian. Tuir publikasaun jornal Indonezia, SINAR HARAPAN, edisaun loron 2 fulan Janeiru 1979 ne’ebe Centru Jornalista Investigativu Timor Leste – CJITL konsege asesu husi archivu CHART - Clearing House for Archival Records on Timor hatudu katak Nicolao Lobato mate hamutuk ho soldadu nain rua nulu resin rua (22) iha Maubisse husi operasaun forca Indonezia nian hanaran SATGAS PARIKESIT I (Satuan Tugas Parikesit Satu). Nune’e mos tuir publikasaun husi Jornal MERDEKA, edisaun loron 3 Janeiru 1979 ne’ebe CJITL hetan asesu mos hatudu katak Nicolao Lobato hetan oho husi soldadu militar ida ho naran Johanes Modobe (Sersan Dua) husi elementu Peleton I Bataylon 744 Udayana ne’ebe konsege tiru Lobato iha nia Ain, Kelen no Kabun ho kilat marka "AR". Bazeia ba publikasaun rua ne’e katak, iha tinan 1978, komandante bataylon ne’ebe lidera operasaun ne’e naran Leutenan Koronel Sahala Rajagukguk no Ministru Defeza no Siguransa Indonezia nian iha momentu ne’eba maka Jenderal M. Yusuf. Tuir publikasaun ne'e katak, Foho Maudelu, Maubisse hetan tiha ona embuskada husi bataylon 744 durante loron 11 antes Nicolao Lobato hetan tiru iha operasaun ne’e. Nune’e mos tuir archivu husi Unidade Aero Forca Indonezia ou TNI Angkatan Udara ne’ebe CJITL hetan asesu husi riset data, hatudu katak OPERASI PARIKESIT I nu’udar operasaun konjunta ida ne’ebe hahu iha loron 2 Dezembru 1978 no remata iha loron 27 Marcu 1979 ho misaun eksklusivu atu oho Nicolao Lobato, Antonio Carvarinho no seluk tan iha parte foho Matebian no Parte Oeste nian (inklui Maubisse). Iha arkivu konfidensial ne’e hateten, OPERASI PARIKESIT I ne’e involve mos forca marineiru no KOPASGAT (Komandu Pasukan Gerak Cepat) ou Unidade Forca Intervensaun Lalais. Komando Konjunta ne’e sai husi Indonezia iha loron 2 Dezembru 1978 ho Aviaun C-130 Hercules TNI –AU husi Aeroportu Militar Aero nian (Pangkalan Udara Militer) Husein Sastranegara Bandung ne’ebe lidera husi Mayor Inf. Sitorus no nia Vice Komandante maka Mayor Mar. Tatang S. Estado Timor Leste rasik rekonhece tiha ona Nicolao Lobato hanesan heroi nasional ida ba libertasaun liu husi rekonhecementu oin – oin hanesan Aeroportu Internasional Timor Leste nian ne’ebe Uja Nicolao Lobato nia naran no mos Palacio Prezidente Aitarak laran ne’ebe mos uja heroi ne’e nia naran. Husi dokumentu ne’ebe CJITL hetan sidauk konsege identifika hakoi fatin husi Nicolao Lobato ho soldadu 22 sira seluk, maske nune’e esforsu riset data kontinua hala’o husi ekipa reporter CJITL. Arkivu sira ne’ebe CJITL hetan tutan husi riset data online ne’e sei uja deit ba interese publikasaun noticia. (Gil da Silva) CJITL nu’udar Centru Jornalista Investigativu Timor Leste ne’ebe servicu ba prinsipiu balancu no transparante bazeia ba faktus no lialos. Kontaktu ami iha 7250761 ou editor@cjitl.org ba kritita no sugestaun. Fonte:http://cjitl.org/index.php?option=com_content&task=view&id=837&Itemid=1 |
0 Komentarios:
Posting Komentar